Η γνώση
Ορισμοί
Ρητή γνώση η γνώση η οποία προέρχεται από το εκπαιδευτικό σύστημα
Άρρητη γνώση η γνώση που προέρχεται από το σύνολο των εμπειριών και δεν είναι δυνατόν να προσδιοριστεί
Η δημιουργία γνώσης διακρίνεται από δύο διαστάσεις
- Την επιστημολογική
- Την Οντολογική
Η επιστημολογική διάσταση προσδιορίζει την μετατροπή της ρητής σε άρρητη και την μετατροπή της άρρητης σε ρητή . Η οντολογική διάσταση προσδιορίζει το ατομικό , ομαδικό , Οργανωσιακό , δια-οργανωσιακό επίπεδο γνώσης.
Ο κινητήρας δημιουργίας γνώσης διακρίνεται από 4 στάδια
- Η κοινωνικοποίηση
- Η εξωτερίκευση
- Ο συνδυασμός
- Η εσωτερίκευση
Πριν συνεχίσουμε θα πρέπει να διαχωρίσουμε την γνώση από την πληροφορία
ΓΝΩΣΗ | ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ |
Πεποιθήσεις | Όχι πεποιθήσεις |
Δέσμευση | Όχι δεσμεύσεις |
Συνάρτηση μιας συγκεκριμένης στάσης η προοπτικής η πρόθεσης | Δεν είναι συνάρτηση μιας συγκεκριμένης στάσης η προοπτικής η πρόθεσης |
Σχετίζεται με την δράση και αποβλέπει σε κάποιο στόχο | Δεν σχετίζεται με την δράση και δεν αποβλέπει σε κάποιο στόχο |
Αφορά νόημα | Αφορά νόημα |
Αφορά ένα εννοιολογικό πλαίσιο και είναι συσχετιστική | Αφορά ένα εννοιολογικό πλαίσιο και είναι συσχετιστική |
Γνώση είναι η συνεχής αναζήτηση της αλήθειας πέρα από κάθε αμφιβολία και η οποία δεν έχει ανάγκη αποδείξεων η μαρτυρίας
Πληροφορία είναι συστατικό των διαφορών που κάνουν την διαφορά και είναι απαραίτητο υλικό η μέσο για την εξαγωγή και κατασκευή γνώσης.
Η πληροφορία διακρίνεται
- Σε συντακτική ( που σχετίζεται με τον όγκο π.χ. ανάλυση της ροής πληροφοριών)
- Σε σημειολογική ( που σχετίζεται με τα νοήματα)
Η γνώση δημιουργείται και επεκτείνεται μέσω της κοινωνικής αλληλοεπίδρασης μεταξύ άρρητης και ρητής γνώσης , η αλληλοεπίδραση αυτή την καλούμε μετατροπή γνώσης
Η άρρητη γνώση είναι προσωπική και είναι υποκειμενική διότι
- Προήλθε μέσω εμπειρίας ( μέσω του σώματος)
- Είναι ταυτόχρονη γνώση (εδώ και τώρα)
- Είναι αναλογική γνώση ( προήλθε μέσω της πράξης)
Η ρητή γνώση είναι η γνώση που προήλθε και μεταδίδεται μέσω των επιστημών και με συστηματικό τρόπο και είναι αντικειμενική διότι
- Είναι ορθολογική ( προήλθε από επεξεργασία του μυαλού)
- Είναι σειριακή (έτσι και τότε)
- Είναι ψηφιακή ( βασίζεται σε θεωρία)
Η γνωστική ψυχολογία μέσω του μοντέλου ACT (Anderson- Singley -Anderson) υποστηρίζει ότι η μετατροπή της γνώσης γίνεται μέσω
- Της Παραδοχής για να αναπτυχθούν οι νοητικές δεξιότητες (ρητή γνώση) πρέπει να μετασχηματιστεί σε άρρητη γνώση π.χ
Οδηγούμε ποδήλατο, οδηγούμε αυτοκίνητο ,παίζουμε πιάνο κ.λ.π
- Του περιορισμού είναι η διαδικασία απόκτησης και μετάδοσης άρρητης γνώσης και όχι ρητής
Πριν εξετάσουμε τα στάδια μετατροπής της γνώσης θα πρέπει να κάνουμε μια παραδοχή
Η ΓΝΩΣΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΊΤΑΙ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΑΛΛΗΛΟΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΑΡΡΗΤΗΣ ΚΑΙ ΡΗΤΗΣ ΓΝΩΣΗ
Όπως προαναφέραμε τα στάδια είναι 4 και είναι
- Κοινωνικοποίηση ( μετατροπή από άρρητη σε άρρητη)
- Εξωτερίκευση ( μετατροπή από άρρητη σε ρητή)
- Συνδυασμός ( μετατροπή από ρητή σε ρητή)
- Εσωτερίκευση ( μετατροπή από ρητή σε άρρητη)
(βλέπε Πίνακα Ι)
Άρρητη ΣΕ | Ρητή | |
Άρρητη | ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ | ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΥΣΗ |
Ρητή ΑΠΟ | ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΥΣΗ | ΣΥΝΔΙΑΣΜΟΣ |
Συγκεκριμένα
ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ
Είναι η διαδικασία ανταλλαγής εμπειριών και η δημιουργία άρρητης γνώσης, κοινά νοητικά μοντέλα και τεχνικές δεξιότητες δηλαδή συγχώνευση των άρρητών γνώσεων των εργαζομένων η μιας ομάδας εργαζομένων σε κοινά νοηματικά μοντέλα.
Παραδείγματα
- Μεταφορά άρρητης γνώσης
Α. Μαθητευόμενος τεχνίτης κοντά σε Μάστορα μαθαίνει όχι μέσω της διδασκαλίας η της ομιλίας αλλά μέσω της παρατήρησης , της μίμησης και της πρακτικής
Β. Η πρακτική άσκηση των σπουδαστών και των φοιτητών βασίζεται στην ίδια αρχή
Γ. Η εμπειρία πάνω σε εργασιακά θέματα η σε επαγγέλματα είναι μετατροπή της άρρητη γνώσης
Δ. Κατασκηνώσεις παραγωγής ιδεών είναι χώροι ( εκτός της εταιρείας) όπου συναντώνται εργαζόμενοι από την εταιρεία η οργανισμό και πραγματοποιούν συζητήσεις και διάλογο με σκοπό την επίλυση εργασιακών δυσκολιών και προβλημάτων
Οι συναντήσεις δεν απευθύνονται μόνο στους εργαζόμενους της εταιρείας η ενός τμήματος αλλά είναι ανοικτές σε οποιοδήποτε θα ήθελε να πάρει μέρος αρκεί να τον ενδιαφέρει το θέμα της συνάντησης
Στην συνάντηση αυτή τα προσόντα η η θέση των συμμετεχόντων δεν αμφισβητούνται και απαγορεύεται η στείρα κριτική και η καλόπιστη κριτική θα πρέπει να συνοδεύεται από εποικοδομητική πρόταση
Στόχος της συνάντησης είναι η διάχυση της άρρητης κάθε συμμετέχοντα και ταυτόχρονα η συγχώνευση τους σε κοινά νοητικά μοντέλα
Ε. Λήψη άρρητης γνώσης για να κατασκευάσουμε ένα σύστημα πληροφορικής ενός Νοσοκομείου το οποίο στην συνέχεια θα αντικαταστήσει το υφιστάμενο σύστημα διαδικασιών και λειτουργιών του νοσοκομείου θα πρέπει μέσω των επαγγελματιών υγείας όλων των ειδικοτήτων να μας μεταφερθεί η άρρητη γνώση που διαθέτουν μέσα από την παρατήρηση , την προσομοίωση , και την δημιουργία κοινών νοητικών μοντέλων για να έχει επιτυχία αυτό που πάμε να κατασκευάσουμε.
Αυτήν είναι η κύρια αιτία που αποτυγχάνουν στην υλοποίηση πληροφορικών συστημάτων υγείας
ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΥΣΗ
Είναι η διαδικασία με την οποία η άρρητη γνώση διατυπώνεται σε ρητές έννοιες.
Αυτό πραγματοποιείται μέσω
- Μεταφορών
- Εννοιών
- Μοντέλων
- Αναλογιών
- Παραδοχών
ΣΥΝΔΙΑΣΜΟΣ
Είναι η διαδικασία συστηματοποίησης των ιδεών και δημιουργίας ενός συστήματος γνώσης.
Τα άτομα ανταλλάσουν και συνδυάζουν τις γνώσεις τους μέσω της χρήσης μέσων όπως π.χ. έγγραφα , συναντήσεις, τηλεφωνικές συνδιαλέξεις και ηλεκτρονικά δίκτυα δεδομένων.
Η αναδιάταξη της υπάρχουσας πληροφορίας μέσω της διαλογής , της προσθήκης και της κατηγοριοποίηση της ρητής γνώσης 9 όπως στις βάσεις δεδομένων) οδηγεί στην δημιουργία νέας γνώσης.
Τα μεσαία διευθυντικά στελέχη παίζουν σημαντικό ρόλο στην δημιουργία νέας γνώσης μέσω της λειτουργίας οραμάτων και ιδεών και μέσω της δικτύωσης κωδικοποιημένων πληροφοριών .
Το βασικό τους εργαλείο είναι η δημιουργία και αξιοποίηση ενιαίων ηλεκτρονικών δικτύων υπηρεσιών και πληροφόρησης στην υγεία κατά κύριο λόγω στην οποία καθημερινά παράγεται γνώση.
ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΥΣΗ
Είναι η διαδικασία της ενσωμάτωσης της ρητής γνώσης σε άρρητη και συνδέεται με το «η μάθηση δια της πράξης». Όταν οι εμπειρίες που προκύπτουν μέσω κοινωνικοποίησης , εξωτερίκευσης και συνδυασμού τότε εσωτερικεύονται στις «βάσεις δεδομένων» της άρρητης γνώσης του κάθε εργαζόμενου με την μορφή κοινών νοητικών μοντέλων η σε τεχνογνωσία τα οποία μετατρέπονται σε πολύτιμα περιουσιακά στοιχεία του ατόμου.
Εν συντομία θα ανακεφαλαιώσουμε
- Η κοινωνικοποίηση διαδικασία μέσω της οποίας διαμορφώνεται το πεδίο αλληλοεπίδρασης , το οποίο διευκολύνει την ανταλλαγή εμπειριών και νοητικών μοντέλων μεταξύ των εργαζομένων
- Η εξωτερίκευση διαδικασία η οποία πυροδοτείτε από τον διάλογο η τον συλλογικό ανά-στοχασμό με την χρήση κατάλληλων μεταφορών η αναλογιών όπου βοηθά τους εργαζόμενους να διατυπώσουν την κριμένη άρρητη γνώση τους
- Ο συνδυασμός διαδικασία που πυροδοτείται από την δικτύωση της γνώσης ( παλαιότερη – πρόσφατη) που οδηγεί στην αποκρυστάλλωση της
- Η εσωτερίκευση διαδικασία που πυροδοτείται δια της μάθησης δια μέσου της πράξης
Όσες οργανώσεις / εταιρείες και ιδιαίτερα του τομέα της υγείας θα φέρουν σε πέρας αυτήν την διαδικασία παραγωγής γνώσης τότε θα έχουν ένα μοναδικό πλεονέκτημα στο μέλλον διότι θα έχουν χρησιμοποιήσει την ανθρώπινη φαντασία , το πνεύμα και την ευφυΐα των εργαζομένων τους με τρόπο που καμία άλλη οργάνωση/εταιρεία δεν θα μπορεί να το πετύχει . Η παραδοσιακή αντίληψη ότι η σπανιότητα δημιουργεί την αξία και συνεπώς θα πρέπει να υπάρχει απροθυμία στους γνωρίζοντες να μοιράζονται την γνώση με άλλους , έτσι ώστε να αυξάνει η αξία της γνώσης.
Η συμμετοχή στην γνώση σημαίνει ότι οι άνθρωποι έχουν μια ειλικρινή διάθεση να βοηθήσουν ό ένας τον άλλον ώστε να αναπτύξουν νέες δεξιότητες και ικανότητες δράσης που σημαίνει ανάπτυξη διαδικασιών μάθησης.
Π.χ.
Η γνώση μιας ομάδας ποδοσφαίρου , η ικανότητα της για δράση δεν είναι το σύνολο των γνώσεων των παικτών της αλλά η συλλογικότητα. Μπορεί να λέμε ότι κάποια άτομα είναι «ομαδικοί παίκτες» αλλά αυτή η φράση δεν έχει νόημα διότι η ομάδα ως ομάδα μπορεί να λειτουργήσει ομαδικά όταν λειτουργεί συλλογικά με κοινά νοητικά μοντέλα.
Όπου και να την αναζητήσουμε η Γνώση θα είναι πάντα η συνεχής αναζήτηση της αλήθειας πέρα από κάθε αμφιβολία και η οποία δεν θα έχει ανάγκη αποδείξεων η μαρτυρίας