Category Archives: Τεχνολογία και υγεία

ΣΚΟΠΟΣ

Η δημιουργία του Δικτύου Υπηρεσιών Υγείας έχει σαν σκοπό την σύνδεση όλων των Υγειονομικών φορέων της Περιφέρειας μεταξύ τους (Περιφερειακά Νοσοκομεία, Νομαρχιακά Νοσοκομεία, Στρατιωτικά Νοσοκομεία, Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία, Κέντρα Υγείας, Ερευνητικά Εργαστήρια Ιδρυμάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, Ιδιωτικές Κλινικές, Διαγνωστικά Κέντρα, Ιατρικοί Σύλλογοι, Ιδιώτες Ιατροί, Φαρμακεία), με ανταλλαγή πληροφοριών και δεδομένων.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Το Δίκτυο Υπηρεσιών Υγείας της Περιφέρειας θα αποτελείται από τα Ολοκληρωμένα Πληροφορικά Συστήματα Υγειονομικών Φορέων (Περιφερειακά Νοσοκομεία, Νομαρχιακά Νοσοκομεία, Στρατιωτικά Νοσοκομεία,  Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία, Κέντρα Υγείας, Ερευνητικά Εργαστήρια, Ιδρυμάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, Ιδιωτικές Κλινικές, Διαγνωστικά Κέντρα, Ιατρικοί Σύλλογοι, Ιδιώτες Ιατροί, Φαρμακεία), τον κόμβο διασύνδεσης μέσω του Διαδικτύου (Internet) η κλειστών δικτύων υγείας (υγείαNET) των Υγειονομικών Φορέων, την εκπαίδευση και την συντήρηση / υποστήριξη.

Συγκεκριμένα :

  Α. Ολοκληρωμένα Πληροφορικά Συστήματα Υγειονομικών Φορέων

• Ολοκληρωμένο Πληροφορικό Σύστημα Νοσοκομείων
  • Περιλαμβάνει τα εξής Υποσυστήματα :
  • Ιατρικών Εργαστηρίων
  • Απεικονιστικών Εργαστηρίων
  • Αιμοδοσίας
  • Κλινικών
  • Εξωτερικών Ιατρείων
  • Νοσηλευτικής Υπηρεσίας
  • Διοίκησης
  • Οικονομικό
  • M.I.S.

• Ολοκληρωμένο Πληροφορικό Σύστημα Στρατιωτικών Νοσοκομείων
• Ιατρικών Εργαστηρίων
• Απεικονιστικών Εργαστηρίων
• Αιμοδοσίας
• Κλινικών
• Εξωτερικών Ιατρείων
• Νοσηλευτικής Υπηρεσίας
• Διοίκησης
• Οικονομικό
• Ειδικών Μονάδων Παρακολούθησης
• M.I.S.

• Ολοκληρωμένο Πληροφορικό Σύστημα Πανεπιστημιακών Νοσοκομείων
  • Ιατρικών Εργαστηρίων
  • Απεικονιστικών Εργαστηρίων
  • Αιμοδοσίας
  • Κλινικών
  • Εξωτερικών Ιατρείων
  • Νοσηλευτικής Υπηρεσίας
  • Διοίκησης
  • Οικονομικό
  • Ερευνας
  • Ειδικών Εφαρμογών
  • M.I.S.
• Ολοκληρωμένο Πληροφορικό Σύστημα Κέντρου Υγείας
• Ιατρικών Εργαστηρίων
• Απεικονιστικών Εργαστηρίων
• Εξωτερικών Ιατρείων
• Διοίκησης
• Οικονομικό

• Ολοκληρωμένο Πληροφορικό Σύστημα Ερευνητικών Εργαστηρίων
• Ιατρικών Ερευνητικών Εργαστηρίων
• Απεικονιστικών Ερευνητικών Εργαστηρίων

• Ολοκληρωμένο Πληροφορικό Σύστημα Ιατρικού Συλλόγου
• Μητρώο Ιατρών
• Σύνδεση με Βάσεις Πληροφοριών

• Ολοκληρωμένο Πληροφορικό Σύστημα Ιδιωτικής Κλινικής
• Ιατρικών Εργαστηρίων
• Απεικονιστικών Εργαστηρίων
• Κλινικών
• Εξωτερικών Ιατρείων
• Νοσηλευτικής Υπηρεσίας
• Διοίκησης
• Οικονομικό
• M.I.S.

• Ολοκληρωμένο Πληροφορικό Σύστημα Διαγνωστικών Κέντρων
  • Ιατρικών Εργαστηρίων
  • Απεικονιστικών Εργαστηρίων
  • Εξωτερικών Ιατρείων
  • Διοίκησης
  • Οικονομικό

• Ολοκληρωμένο Πληροφορικό Σύστημα Φαρμακείου
  • Διαχείριση Φαρμάκου
  • Διαχείριση Αποθήκης

• Ολοκληρωμένο Πληροφορικό Σύστημα Ιατρού / Προσωπικού Ιατρού
  • Κλινικού Φακέλου Ιδιωτικού Ιατρείου
  • Παραγγελίας Εργαστηριακών Εξετάσεων
  • Παραγγελίας Φαρμάκων

Κόμβος διασύνδεσης των Υγειονομικών Φορέων

Δημιουργία Κόμβου (Web Server) και εγκατάσταση μισθωμένων γραμμών σε κάθε Υγειονομικό Φορέα για την υλοποίηση της διασύνδεσης όλων των Υγειονομικών φορέων μεταξύ τους.

Εκπαίδευση

Εκπαίδευση όλων των εμπλεκομένων στην χρήση και διαχείριση του Δικτύου Υπηρεσιών Υγείας της Περιφέρειας (απλοί χρήστες, διαχειριστές συστήματος, διοικητικοί, οικονομικοί, τεχνικοί).

Η εκπαίδευση θα χωρίζεται σε δύο τμήματα :

1. Εκπαίδευση κατά την διάρκεια του έργου
2. Δια βίου εκπαίδευση

Συντήρηση Υποστήριξη

Τον πρώτο χρόνο λειτουργίας του Δικτύου Υπηρεσιών Υγείας της Περιφέρειας  θα είναι δωρεάν.

Για τα επόμενα χρόνια θα υπογραφεί σύμβαση της οποίας το κόστος θα είναι το 10% της ονομαστικής αξίας του έργου.

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ

Οι υπηρεσίες οι οποίες θα προσφέρονται μέσω του Δικτύου Υπηρεσιών Υγείας θα είναι οι εξής :

• Δημόσιος Τομέας
  • Παραγγελία Εργαστηριακών Εξετάσεων
  • Αποστολή Αποτελεσμάτων
  • Παραγγελία Μονάδων Αίματος και Παραγώγων
  • Αίτηση Μεταμόσχευσης
  • Αναζήτηση Δότη
  • Ραντεβού με Εξωτερικά Ιατρεία
  • Ραντεβού για Εργαστηριακές Εξετάσεις (Εξωτερικοί Ασθενείς)
  • Συνταγογράφηση – Ι.Κ.Α.
  • Άμεση αναζήτηση ιατρικών δεδομένων (επείγουσα ιατρική)
  • Παραγγελία υλικών προς προμήθεια
  • Προσφορές υλικών προς προμήθεια
  • Συνταγογράφηση κρατικών φαρμακείων
  • Λογιστική εκκαθάριση
  • Λογιστική ενημέρωση (Νομαρχίες , Υπουργείο κ.λ.π.)
  • Τραπεζικές εργασίες

• Ιδιωτικός Τομέας
• Παραγγελία Εργαστηριακών Εξετάσεων
• Αποστολή Αποτελεσμάτων
• Παραγγελία Μονάδων Αίματος και Παραγώγων
• Αίτηση Μεταμόσχευσης
• Αναζήτηση Δότη
• Ραντεβού με Ιατρεία
• Ραντεβού για Εργαστηριακές Εξετάσεις (Εξωτερικοί Ασθενείς)
• Συνταγογράφηση – Ι.Κ.Α.

• Ασφαλιστικοί Οργανισμοί
• Σύνταξη ασφαλειών ζωής
• Επιθεώρηση συμβολαίων
• Ανάλυση ιατρικών δεδομένων (Risk factor , πιθανότητες , follow – up)

• Προμηθευτές

Παραγγελία υλικών προς προμήθεια :

• Ιατρικά μηχανήματα
• Ιατρικά εργαλεία
• Αναλώσιμα υλικά χειρουργείου
• Υγειονομικό υλικό
• Μη υγειονομικό υλικό
• In – vitro αντιδραστήρια
• Χημικές ουσίες
• Γραφική ύλη
• Υδραυλικά υλικά
• Υλικά αποχέτευσης
• Ηλεκτρολογικά υλικά
• Ξυλουργικά υλικά
• Υλικά φωταερίου
• Μηχανολογικός εξοπλισμός
• Υφάσματα
• Τρόφιμα
• Είδη καθαριότητας

Προσφορές υλικών προς προμήθεια :

• Ιατρικά μηχανήματα
• Ιατρικά εργαλεία
• Αναλώσιμα υλικά χειρουργείου
• Υγειονομικό υλικό
• Μη υγειονομικό υλικό
• In – vitro αντιδραστήρια
• Χημικές ουσίες
• Γραφική ύλη
• Υδραυλικά υλικά
• Υλικά αποχέτευσης
• Ηλεκτρολογικά υλικά
• Ξυλουργικά υλικά
• Υλικά φωταερίου
• Μηχανολογικός εξοπλισμός
• Υφάσματα
• Τρόφιμα
• Ειδών καθαριότητας

• Τράπεζες
  • Ένταλμα πληρωμής

• Φάρμακο
  • Συνταγογράφηση
  • Παραγγελία φαρμάκων από το φαρμακείο στη φαρμακοβιομηχανία
  • Λογιστική εκκαθάριση

• Πολίτης
  • Ραντεβού με γιατρό
  • Ραντεβού με εξωτερικά ιατρεία
  • Ραντεβού για εργαστηριακές εξετάσεις
  • Ραντεβού με ιατρείο
  • Ραντεβού για εργαστηριακές εξετάσεις σε ιδιωτική κλινική
  • Ραντεβού με διαγνωστικό κέντρο
  • Ραντεβού με ιατρείο κέντρου υγείας
  • Ραντεβού με υγειονομικό σταθμό
  • Λογιστική εκκαθάριση με φαρμακείο , εξ. ιατρείο , ιατρείο , διαγνωστικό κέντρο , ιατρείο κέντρου υγείας , υγειονομικό σταθμό
  • Κλήση της κινητής μονάδας μεταφοράς
  • Κλήση του οικογενειακού γιατρού

ΟΦΕΛΗ

Τα οφέλη τα οποία θα προκύψουν από την σύνδεση όλων των Υγειονομικών φορέων της Περιφέρειας μεταξύ τους, θα είναι τα εξής :

Εύκολη πρόσβαση στις πληροφορίες των ασθενών, από τους εξουσιοδοτημένους Υγειονομικούς φορείς και χρήστες του Δικτύου (Ιατροί του Ε.Σ.Υ., Υγειονομικοί φορείς κλπ.)

Διευκόλυνση των πολιτών στην πρόσβαση των Υγειονομικών υπηρεσιών (κλείσιμο ραντεβού σε εξωτερικά ιατρεία, παραγγελίες εξετάσεων προς εργαστήρια κλπ.)

Μείωση του χρόνου παροχής των Υγειονομικών υπηρεσιών προς τους πολίτες / ασθενείς

Βελτίωση της ποιότητας των παρεχομένων Υγειονομικών υπηρεσιών προς τους πολίτες / ασθενείς

Μείωση του κόστους των παρεχομένων Υγειονομικών υπηρεσιών προς τους πολίτες / ασθενείς

Οργάνωση και βελτίωση της λειτουργίας των Υγειονομικών φορέων. Έλεγχος των κέντρων κόστους των Υγειονομικών φορέων

Έχοντας περιπλανηθεί στον θαυμάσιο κόσμο της χαρτογράφησης του εγκεφάλου αξίζει να προσπαθήσουμε να δώσουμε μια απάντηση στο δεύτερο ερώτημα που θέσαμε νωρίτερα, δηλαδή στο πώς ακριβώς μπορούν οι ηλεκτροεγκεφαλογραφικές και μαγνητοεγκεφαλογραφικές καταγραφές να μας κατατοπίσουν για τη λειτουργικότητα του εγκεφάλου.

Αν ξαναφέρουμε στο μυαλό μας το παράδειγμα με τον υπολογιστή και το ραδιοφωνάκι και αν δεχτούμε προς στιγμή ότι είτε το ηλεκτρόδιο του ηλεκτροεγκεφαλογραφικού μας είτε η κεραία του μαγνητοεγκεφαλογραφικού μας συστήματος βλέπουν ένα μικρό μόνο μέρος του τεράστιου υπολογιστικού δικτύου που αποτελεί ο φλοιός τότε είναι φανερό ότι οι χάρτες της εγκεφαλικής δραστηριότητας που υπολογίζουμε μας επιτρέπουν κατ΄ αρχήν να ξεχωρίζουμε ποιες περιοχές του δικτύου είναι ενεργές και ποιες σιωπούν. Πράγματι  μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι στο κέντρο του υπάρχει μία περιοχή μειωμένης (μηδαμινής) δραστηριότητας. Στην αξονική τομογραφία του ίδιου ατόμου στην οποία φαίνεται ξεκάθαρα ότι ο κροταφικός λοβός του εγκεφάλου του ο οποίος κανονικά θα έπρεπε να βρίσκεται κάτω από το σημείο της μειωμένης δραστηριότητας, έχει αφαιρεθεί! Όμως η πραγματική αξία της χαρτογράφησης της δραστηριότητας του εγκεφάλου δεν βρίσκεται στη δυνατότητα που μας παρέχουν να ξεχωρίσουμε τις ενέργειες από τις σιωπηρές περιοχές του φλοικού υπολογιστικού δικτύου. Η πραγματική αξία έγκειται στο γεγονός ότι όπως και οι προηγούμενες τεχνολογικές  επαναστάσεις του εγκεφάλου θα μας υποχρεώσει να αναθεωρήσουμε τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τη φλοιική δραστηριότητα. Να πάψουμε να τη θεωρούμε ως ένα σύνολο ηλεκτρικών δυναμικών που εξελίσσονται στο χρόνο αλλά ως ένα χωροχρονικό γίγνεσθαι (happening). Το ότι η άποψη αυτή ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα μπορούμε να το διαπιστώσουμε εάν προχωρήσουμε στον τρισδιάστατο μετασχηματισμό Fourier της ΜΕΓραφικής δραστηριότητας που ακολουθεί ένα αισθητικό ερέθισμα . Ότι και αν περιμένουμε όμως από την υιοθέτηση μιας τέτοιας θεώρησης είναι σίγουρο ότι θα υπολείπεται της πραγματικότητας. Λέγεται π.χ. ότι χρησιμοποιώντας διατάξεις από 64 ηλεκτρόδια μπορεί να «δει» κανείς τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλος του κουνελιού προσπαθεί να δημιουργήσει συνειρμούς.

Καθώς η ταχύτητα των υπολογιστών που χρησιμοποιούμε αυξάνεται αποκτούμε την πολυτέλεια  να χρησιμοποιούμε ολοένα και περισσότερα σημεία ως βάση των παρεμβολών  και των προβλέψεων οι οποίες μας αποδίδουν τους χάρτες της δραστηριότητας του εγκεφάλου. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα την ολοένα και μεγαλύτερη διακριτότητα των απεικονίσεων μας. Οι χάρτες Α έχουν μια διακριτότητα της τάξεως των 7-8 εκατοστών ενώ χρησιμοποιήθηκαν 24 σημεία καταγραφής ως βάση των υπολογισμών από τους οποίους προέκυψαν. Ο χάρτης Β αντίθετα έχει διακριτότητα της τάξεως των 3 εκατοστών ενώ χρησιμοποιήθηκαν 70 σημεία καταγραφής για τη συγκρότηση του. Όταν, με τη χρήση τεχνικών επεξεργασίας της εικόνας και την χρησιμοποίηση ολοένα και περισσοτέρων σημείων καταγραφής κατορθώσουμε να αυξήσουμε τη διακριτότητα της χαρτογράφησης μας ώστε να φθάσει στο επίπεδο των 4-6 mm ίσως να είμαστε σε θέση να παρατηρήσουμε και στον ανθρώπινο εγκέφαλο φαινόμενα ανάλογα με αυτά που παρατηρούνται στα κουνέλια. Το βέβαιο είναι ότι η μέρα είναι πολύ κοντά όταν κάποιος εγκεφαλογραφιστής θα γράφει για τις «πτήσεις» του πάνω από το χωροχρονικό happening της φλοιικής δραστηριότητας: «… ο πιλότος που ταξιδεύει κάπου, στο δικό του τμήμα γραμμής, δεν παρευρίσκεται σε ένα απλό θέαμα. Αυτά τα χρώματα του ουρανού και της γης, αυτά τα ίχνη του ανέμου πάνω στη θάλασσα, αυτά τα χρυσαφένια σύννεφα του σούρουπου, δεν τα θαυμάζει διόλου, αλλά τα συλλογίζεται και τα μελετάει», όπως έγραφε για τα ταξίδια του ο Antoine de Saint-Exupery κατά τα ηρωικά χρόνια  μιας άλλης τεχνολογίας: του αεροπλάνου.

Από την εποχή της ανακάλυψης της ηλεκτρικής δραστηριότητας του εγκεφάλου και μετά, υπήρξε μία διάχυτη εντύπωση ότι κάποια μέρα το ΗΕΓ θα γινόταν το παράθυρο μέσα από το οποίο θα μπορούσαμε να θαυμάσουμε την εγκεφαλική λειτουργία. Οι υπέρμετρες αυτές προσδοκίες για το τι μπορεί να μας προσφέρουν τόσο το ΗΕΓ όσο και το ΜΕΓ δεν έχουν μέχρι σήμερα δικαιωθεί.

Η ηλεκτρική δραστηριότητα του εγκεφάλου αποδείχθηκε μάλλον φτωχή σε στερεότυπα που μπορεί κανείς να ταξινομήσει. Ακόμη, περιέχει ρυθμικές διακυμάνσεις στις χαμηλές κυρίως συχνότητες (δηλαδή 1-30 Hz). Οι διακυμάνσεις αυτές είναι ιδιαίτερα ευμετάβλητες και κυρίως, μεταβάλλονται χωρίς να υπάρχει κάποια εμφανής αιτία η οποία μπορεί να θεωρηθεί ότι προκάλεσε τη μεταβολή. Παρ΄ όλα αυτά από πολύ νωρίς στην ιστορία της ηλεκτροεγκεφαλογραφίας ήταν δυνατό να ξεχωρίσει κανείς μέσα στις ατέρμονες διακυμάνσεις του ηλεκτρικού δυναμικού του εγκεφάλου διάφορα χαρακτηριστικά συμπλέγματα που συνοδεύουν ορισμένες παθολογικές καταστάσεις όπως π.χ. επιληψίες. Ήταν επομένως δυνατό ένας καλά εκπαιδευμένος νευρολόγος να χρησιμοποιήσει το ΗΕΓ ως διαγνωστικό μέσο  . Παράλληλα, ταυτόχρονες καταγραφές από πολλά ηλεκτρόδια (π.χ. 8,16 ή 24) επέτρεπαν την εξαγωγή περισσότερο αξιόπιστων συμπερασμάτων καθώς και ένα στοιχειώδη συσχετισμό ανάμεσα στη δραστηριότητα των διαφόρων περιοχών του εγκεφαλικού φλοιού (εικ.6).

Οι ταυτόχρονες καταγραφές επιτρέπουν βέβαια την σχετικά εύκολη εξαγωγή συμπερασμάτων αναφορικά με το ποια περιοχή του εγκεφάλου χαρακτηρίζεται από μία δεδομένη δραστηριότητα ή ακόμη για το πώς η δραστηριότητα αυτή εξαπλώνεται στο φλοιό του εγκεφάλου. Όμως, όπως φαίνεται από την εικόνα 6 όσο πληθαίνει ο αριθμός των καταγραφών τόσο δυσκολότερο γίνεται για το ανθρώπινο μάτι να τι κρίνει ως σύνολο.

Ακόμη, είναι περίπου αδύνατο να καταλήξει κανείς σε συμπεράσματα αναφορικά με τη σχετική ισχύ (δηλαδή τη σχετική ενέργεια ανά μονάδα χρόνου)που περιέχεται στις διάφορες καταγραφές ενώ, τέλος, η παράλληλη παράθεση των διαφόρων καταγραφών στερεί από τον παρατηρητή το συναίσθημα πως έχει μπροστά του μία διαδικασία η οποία εξελίσσεται μόνο στο χρόνο αλλά και στο χώρο. Θα μπορούσαμε να πούμε βλέποντας τις ΗΕΓ καταγραφές της εικ.6 ότι το να προσπαθήσει να τις ερμηνεύσει κανείς είναι σαν να προσπαθεί να απολαύσει ένα συμφωνικό έργο ακούγοντας τα όργανα της ορχήστρας να εκτελούν το μέρος του κάθε ένα ξεχωριστά και ανεξάρτητα από τα υπόλοιπα. Δυστυχώς όμως αυτός ήταν μέχρι πριν μερικά χρόνια ο τρόπος ανάλυσης του ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος, τουλάχιστον στην κλινική πράξη.

Η εμφάνιση των ηλεκτρονικών υπολογιστών και ιδιαίτερα των personals άλλαξε ριζικά την παραπάνω κατάσταση. Έτσι, χρησιμοποιώντας μαθηματικές μεθόδους παρεμβολής και πρόβλεψης, (η προσφυγή στις οποίες θα ήταν καθαρή παραφροσύνη εάν δεν είχε εξασφαλιστεί κατ΄ αρχήν μια σχετικά μεγάλη υπολογιστική ταχύτητα) είναι δυνατό να ανασυνθέτει κανείς σε δύο ή τρεις διαστάσεις την εικόνα της κατανομής της ηλεκτροεγκεφαλογραφικής ενέργειας στην επιφάνεια της κεφαλής με βάση τις κλασικές καταγραφές. Ακόμη η χρήση των αλγόριθμων για τον ταχύ υπολογισμό του μετασχηματισμού Fourier επιτρέπει τον υπολογισμό της ενέργειας που περιέχεται σε μια ορισμένη χρονική περίοδο του ΗΕΓ και φυσικά τη χαρτογράφηση της. Ένας τέτοιος «τοπογραφικός» χάρτης παρουσιάζεται στην εικ.7 (α-δ). Οι τέσσερις επιμέρους εικόνες που τον αποτελούν αντιστοιχούν στη χαρτογράφηση της ενέργειας που περιέχεται στις τέσσερις κύριες ζώνες συχνοτήτων που κατά παράδοση χρησιμοποιούνται για την ερμηνεία του ΗΕΓ. Σε γενικές γραμμές η διαδικασία καταγραφής είτε του ΗΕΓ είτε του ΜΕΓ, εφόσον αυτά πρόκειται να χρησιμοποιηθούν για την σύνταξη των χαρτών της εγκεφαλικής δραστηριότητας, ακολουθεί ορισμένα στάδια τα περισσότερα από τα οποία διαφέρουν σε κλασική διαδικασία καταγραφής υπό την έννοια ότι κατευθύνονται από τον ηλεκτρονικό υπολογιστή.

Όπως θα περίμενε κανείς, το πρώτο στάδιο αφορά στη λήψη και ενίσχυση του αναλογικού σήματος. Το στάδιο αυτό είναι ουσιαστικά το ίδιο είτε πρόκειται για μία απλή λήψη του ΗΕΓ ταυτόχρονα από διάφορα σημεία της κεφαλής είτε πρόκειται για λήψη του με σκοπό τη χαρτογράφηση της εγκεφαλικής δραστηριότητας. Ωστόσο πρέπει να τονιστεί ότι η ευρύτατη διαθεσιμότητα τα τελευταία χρόνια προγραμματιζόμενων ενισχυτών έχει φέρει ακόμη και αυτό το στάδιο υπό τον έλεγχο του ηλεκτρονικού υπολογιστή. Έτσι ο ηλεκτρονικός υπολογιστής έχει την δυνατότητα να αυξομειώσει κατά τη διάρκεια της καταγραφής την ενίσχυση του σήματος αυξάνοντας έτσι φοβερά τη δυναμική περιοχή της καταγραφής.

Τη λήψη και ενίσχυση του σήματος ακολουθεί το στάδιο της «πρωταρχικής επεξεργασίας του σήματος» (signal conditioning). H επεξεργασία αυτή συνήθως αντιπροσωπεύει τη διέλευση του σήματος (η των σημάτων) από ένα ζωνοπερατό φίλτρο έτσι ώστε να είναι δυνατή η μετέπειτα αναλογοψηφιακή μετατροπή του (Analog to Digital conversion) από τον ηλεκτρονικό υπολογιστή. Το στάδιο αυτό συνήθως κατευθύνεται από τον ηλεκτρονικό υπολογιστή κυρίως γιατί το επιλεγμένο εύρος της ζώνης του φίλτρου και ιδιαίτερα το ανώτερο όριο της προσδιορίζει και την ελάχιστη ταχύτητα δειγματοληψίας που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ώστε να αποφύγουμε την παραμόρφωση του σήματος μας λόγω μη επαρκούς ρυθμού δειγματοληψίας (θεώρημα του Nyquist).

Το τρίτο στάδιο της διαδικασίας ψηφιακής καταγραφής του ΗΕΓ ή του ΜΕΓ είναι το στάδιο της αναλογοψηφιακής μετατροπής του σήματος έτσι ώστε να πάρει μια μορφή συμβατή με τις ποσότητες που χειρίζεται ο ηλεκτρονικός υπολογιστής. Στο σημείο αυτό το ηλεκτροεγκεφαλογραφικό ή το μαγνητοεγκεφαλογραφικό σήμα παύει να είναι μια φυσική οντότητα που μεταβάλλεται με το χρόνο και μετατρέπεται σε μία χρονοσειρά δηλαδή σε μία ακολουθία αριθμών. Υπό τη μορφή αυτή το σήμα (ή τα σήματα εφόσον πρόκειται για πολλαπλές ταυτόχρονες καταγραφές) συνήθως αποθηκεύεται στο σκληρό δίσκο του ηλεκτρονικού υπολογιστή ( τέταρτο στάδιο) ώστε να είναι δυνατή η παραπέρα επεξεργασία του. Στην εικ.10 παρουσιάζεται διαγραμματικά ένα πρόγραμμα καθοδήγησης της δειγματοληψίας από ηλεκτρονικό υπολογιστή. Στην ειδική αυτή περίπτωση το πρόγραμμα έχει γραφτεί για τον υπολογιστή Apple lle ο οποίος είναι εφοδιασμένος με έναν αναλογοψηφιακό μετατροπέα 8 bit με ανώτατη συχνότητα δειγματοληψίας τα 10 KHz και ο οποίος έχει τη δυνατότητα (μέσω ενός πολυπλέκτη) να δειγματοληπτεί έως και 16 διαφορετικά σήματα εισόδου.

Από τη στιγμή που τα δεδομένα έχουν μεταφερθεί στο σκληρό δίσκο του υπολογιστή οι δυνατότητες για την παραπέρα επεξεργασία τους είναι κάτι είναι πράγματι απεριόριστες εφόσον υπάρχει το απαραίτητο υπολογιστικό δυναμικό (computational capability). Πράγματι:

Α) έχουμε την δυνατότητα να υπολογίσουμε χάρτες της τρέχουσας δραστηριότητας του εγκεφάλου υπό τη μορφή διαδοχικών κατανομών του ηλεκτρονικού δυναμικού. Η μέθοδος αυτή όμως σπάνια χρησιμοποιείται κυρίως γιατί απαιτεί τον υπολογισμό ενός εξαιρετικά μεγάλου αριθμού χαρτών και τη διαδοχική παρουσίαση τους υπό τη μορφή σειράς φωτογραφιών, video ή film.

Β) έχουμε τη δυνατότητα να υπολογίσουμε χάρτες οι οποίοι δείχνουν την κατανομή ισχύος της εγκεφαλικής δραστηριότητας. Μας επιτρέπουν να αποκτήσουμε μία ιδέα για το πώς υπολογίζονται και για το τι αντιπροσωπεύουν οι χάρτες της εγκεφαλικής δραστηριότητας και ως  μέτρο σύγκρισης λαμβάνεται ο ίδιος χάρτης μόνο που αυτή τη φορά περιβάλλεται από παραδείγματα των πραγματικών καταγραφών με βάση τις οποίες υπολογίστηκε. Μία απλή αναφορά μας πείθει για την πράγματι ανεκτίμητη προσφορά του ηλεκτρονικού υπολογιστή στην παρουσίαση των σκόρπιων αυτών κυματομορφών υπό τη μορφή ενός δομημένου  συνόλου.

Γ) τέλος έχουμε τη δυνατότητα να διερευνήσουμε έναν ουσιαστικά ατέλειωτο αριθμό παραμέτρων τόσο του ΗΕΓ όσο και του ΜΕΓ. Τέτοιες παράμετροι είναι η συσχέτιση που τυχόν υφίσταται ανάμεσα σε δύο περιοχές του εγκεφάλου που είναι απομακρυσμένες μεταξύ τους, η τυχόν ύπαρξη «στάσιμων κυμάτων» δραστηριότητας στον εγκεφαλικό φλοιό ή ακόμα η εξέλιξη της εγκεφαλικής δραστηριότητας ύστερα από κάποιο αισθητικό ερέθισμα υπό μορφή χαρτών ή διαγραμμάτων κατανομής της ισχύος της εγκεφαλικής λειτουργίας. Μία τέτοια  δυνατότητα, υπό μορφή προοπτικής απεικόνισης, να δούμε πως διαμορφώνεται η κατανομή της μαγνητοεγκεφαλογραφικής ισχύος στον ακουστικό φλοιό πριν και μετά από κάποιο ακουστικό ερέθισμα.

Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι μια εξαιρετικά πολύπλοκη μηχανή. Μία μηχανή «φτιαγμένη από κρέας» (ή meat machine) όπως συνήθιζε να λέει ο Minsky. Όπως κάθε ιστός έτσι και ο εγκεφαλικός ιστός αποτελείται από κύτταρα και κυρίως από νευρώνες και τα νευρογλοιακά κύτταρα. Υπεραπλουστεύοντας, μπορούμε να πούμε ότι οι νευρώνες αποτελούν τα “λογικά” στοιχεία του εγκεφαλικού hardware ενώ τα νευρογλοιακά κύτταρα έχουν αναλάβει τις υποστηρικτικές λειτουργίες όπως π.χ. το ρόλο του τροφοδοτικού ή ίσως την θέση των ολοκληρωμένων κυκλωμάτων της μνήμης. Συντηρητικά υπολογίζεται ότι το Κεντρικό Σύστημα του ανθρώπου αποτελείται από 1Χ10¹⁰ έως 3Χ10¹⁰ νευρώνες οι οποίοι «συνάπτονται» μεταξύ τους, δηλαδή σχηματίζουν επαφές μονόδρομης επικοινωνίας, σε ίσως 1Χ10¹⁴ έως 1Χ10¹⁵ σημεία συνολικά. Για να αντιληφθούμε πόσο τρομακτικά μεγάλος είναι ο αριθμός αυτός αρκεί να αναλογιστούμε ότι ο γαλαξίας μας περιέχει 1.000 έως 10.000 φορές λιγότερα άστρα από τον αριθμό αυτό.

Τόσο το μέγεθος των αριθμών που αναφέρθηκαν όσο και το γεγονός ότι οι συνάψεις μεταξύ των νευρώνων είναι πολύ περισσότερες από τους νευρώνες μας πείθουν ότι ο εγκέφαλος  δεν είναι απλά ένας υπολογιστής αλλά ένα ιδιαίτερο εκτεταμένο και περίπλοκο δίκτυο υπολογιστών. Ο κάθε νευρώνας, δηλαδή δεν πρέπει να θεωρείται ως μία απλή πύλη (gate) ενός λογικού κυκλώματος αλλά ως ένας κόμβος ενός πολύπλοκου δικτύου.

Ως κόμβος δικτύου ο νευρώνας είναι προικισμένος με τις ικανότητες ενός μικροεπεξεργαστή (microprocessor) ο οποίος συνοδεύεται από ένα ενσωματωμένο (build in) εκτεταμένο ρεπερτόριο προγραμμάτων (δηλαδή έχει τη δική του ROM). Ακόμη ο νευρώνας – επεξεργαστής έχει έναν τεράστιο αριθμό θυρών επικοινωνίας (communications ports) ενώ χειρίζεται μία αξιόλογης έκτασης μνήμη (RAM). Το πώς έχει κατορθώσει η φύση να ελαχιστοποιεί τον όγκο που απαιτείται για έναν μικροϋπολογιστή τέτοιας δυναμικότητας είναι απορίας άξιο. Ιδιαίτερα όταν σκεφτούμε ότι ο συνολικός όγκος του κάθε νευρώνα είναι κατά μέσο όρο της τάξης των δέκα εκατομμυρίων του κυβικού χιλιοστού! Παρ΄ όλα αυτά υπάρχει μια τεράστια ποικιλία νευρώνων (ίσως ένα εκατομμύριο διαφορετικοί τύποι) πράγμα που εξασφαλίζει ότι το νευρωτικό υπολογιστικό δίκτυο περιέχει κάθε είδους hardware από calculators έως super computers (π.χ. κύτταρα Purkinje).

Ως προς τα γενικότερα χαρακτηριστικά του ο εγκέφαλος παρουσιάζει μία σταθερή δομή και πολικότητα. Είναι εύκολο π.χ. να διακρίνει κανείς σε μικροσκοπικές τομές τους κόμβους επεξεργασίας της πληροφορίας (νευρώνες) και τους διαύλους επικοινωνίας που τους συνδέουν μεταξύ τους (εικ.1). Μακροσκοπικά αποτελείται από δύο ημισφαίρια που το κάθε ένα τους είναι κατοπτρικό είδωλο του άλλου. Η συμμετρία αυτή δεν είναι αποκλειστικά ανατομική αλλά επεκτείνεται, στη λειτουργικότητα του συστήματος, υπό την έννοια ότι το κάθε εγκεφαλικό ημισφαίριο ασχολείται αποκλειστικά με το ετερόπλευρο ήμισυ του σώματος. Ο διαχωρισμός αυτός, ουσιαστικά πλήρης στο επίπεδο της αισθητικότητας και της κινητικότητας, παύει να είναι πλήρης μόνο στο επίπεδο των ανώτερων πνευματικών διεργασιών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα της λειτουργικής αυτής διχοτόμησης του εγκεφαλικού υπολογιστικού δικτύου αποτελεί προβολή των ινών του οπτικού νεύρου. Έτσι στον άνθρωπο π.χ. υπάρχει μερικώς μόνο χιασμός του οπτικού νεύρου στο επίπεδο του χιάσματος. Όλες οι νευρικές ίνες, δηλαδή οι δίαυλοι επικοινωνίας του δικτύου, οι οποίες πηγάζουν από τα γαγγλιακά κύτταρα (κόμβους του δικτύου) που βρίσκονται αμφιβληστροειδή και περιέχονται στο ρινικό του ήμισυ (δηλαδή κεντρικά από τη μέση γραμμή που τον διχοτομεί) χιάζονται και διέρχονται προς το ετερόπλευρο ημισφαίριο, αντίθετα με τις υπόλοιπες που συνεχίζουν προς το ομόπλευρο ημισφαίριο. Κατ΄ αυτόν τον τρόπο η κάθε οπτική οδός περιέχει δύο παραστάσεις (μια από κάθε μάτι) του ίδιου οπτικού πεδίου. Έτσι το αριστερό οπτικό πεδίο προβάλει στο δεξιό ημισφαίριο ενώ το δεξιό οπτικό πεδίο προβάλει αντίστοιχα στο αριστερό ημισφαίριο. Αποτελεί μ΄ άλλα λόγια, η περίπτωση της προβολής του οπτικού νεύρου, χαρακτηριστικό παράδειγμα της λειτουργικής διχοτόμησης του υπολογιστικού δικτύου που λέγεται εγκέφαλος υπό την έννοια ότι φέρνει σε επαφή το κάθε ήμισυ του εγκεφάλου με το ετερόπλευρο ήμισυ της πηγής των οπτικών ερεθισμάτων.

Όπως αναφέρθηκε, ο παραπάνω διαχωρισμός παύει να ισχύει στο επίπεδο των ανώτερων πνευματικών διεργασιών, δηλαδή στο επίπεδο του φλοιού. Στο επίπεδο του φλοιού η λειτουργία του εγκεφάλου θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι δομήθηκε ακολουθώντας μια φιλοσοφία όμοια με εκείνη που πρυτανεύει κατά την κατασκευή των μεγάλων υπολογιστικών συστημάτων (main frames) δηλαδή της χρησιμοποίησης διπλών επεξεργαστών και της εις διπλούν ταυτόχρονης επεξεργασίας των δεδομένων. (Οι κατασκευαστές των μεγάλων υπολογιστικών συστημάτων καταφεύγουν στις λύσεις αυτές για να μηδενίσουν την περίπτωση λάθους και να ελαττώσουν τις συνέπειες των ατυχημάτων που ενδεχόμενα θα μπορούσαν να προκληθούν).

Τομές στο οβελιαίο επίπεδο του εγκεφάλου μας πείθουν ότι το μεγαλύτερο μέρος του ανθρώπινου εγκεφάλου καταλαμβάνεται από το φλοιό. Αντίθετα το φυλογενετικά παλαιότερο τμήμα του εγκεφάλου, δηλαδή το εγκεφαλικό στέλεχος είναι μάλλον μικρό σε σύγκριση. Περιλαμβάνει το σύνολο των οδών που συνδέουν το φλοιό με την παρεγκεφαλίδα και το νωτιαίο μυελό, τους πυρήνες (υπολογιστικά κέντρα) που ελέγχουν τις ζωτικές λειτουργίες του οργανισμού μας καθώς και ένα μικρό αριθμό πυρήνων του αισθητικού συστήματος. Πιο κοντά προς το φλοιό, ο θάλαμος περιέχει τους πιο ανεπτυγμένους αισθητικούς πυρήνες μαζί με μια ολόκληρη σειρά άλλων πυρήνων που οι λειτουργίες δεν μας είναι απόλυτα γνωστές. Ο φλοιός μπορεί να χαρακτηριστεί ως ένας λεπτός και εξαιρετικά εκτεταμένος ανατομικός σχηματισμός. Στον άνθρωπο π.χ. το πάχος κυμαίνεται μεταξύ 2,5 και 4cm². Λειτουργικά θεωρείται ότι είναι η κορωνίδα της δημιουργίας. Είναι η έδρα όλων των ανωτέρων ψυχικών και λογικών λειτουργιών του ανθρώπου, η πηγή της νοημοσύνης και του hardware απ΄ όπου πηγάζει το ΕΓΩ. Η λειτουργία του γεννά τόσο το ΗΕΓ όσο και το ΜΕΓ τα οποία με τη σειρά μας τα χρησιμοποιούμε ως ενδείξεις πως το νευρωτικό δίκτυο που περιγράψαμε παραπάνω λειτουργεί.

Όμως τι ακριβώς είναι το ΗΕΓ ή το ΜΕΓ; Και πως ακριβώς μπορούν να μας κατατοπίσουν για τη λειτουργικότητα του εγκεφάλου; Οι θεωρίες για τη γένεση του ΗΕΓ πέρασαν από πολλά στάδια ανάπτυξης τα τελευταία 60 χρόνια. Βασικό τους χαρακτηριστικό είναι ότι σχεδόν όλες θεωρούν την ηλεκτρική δραστηριότητα που καταγράφεται από ένα οποιοδήποτε σημείο της κεφαλής ως αποτέλεσμα της άθροισης της επιμέρους ηλεκτρικής δραστηριότητας των εγκεφαλικών νευρώνων που βρίσκονται κοντά στο σημείο της καταγραφής. Το τι σημαίνει η θεώρηση αυτή μπορεί κανείς να το αντιληφθεί κάνοντας ένα μικρό πείραμα (προσομοίωση). Έτσι αν χρησιμοποιήσουμε έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή στη θέση του εγκεφάλου και ένα φορητό ραδιοφωνάκι (τρανζίστορ) στη θέση του ηλεκτροεγκεφαλογράφου θα δούμε (εφόσον ο υπολογιστής έχει πλαστικό κάλυμμα) πως όταν τοποθετήσουμε το ραδιοφωνάκι επάνω στο κάλυμμα του υπολογιστή και προσεκτικά επιλέξουμε την κατάλληλη συχνότητα είναι δυνατό να «ακούσουμε» τον υπολογιστή μας να δουλεύει. Είναι δυνατό δηλαδή, χρησιμοποιώντας το ραδιοφωνάκι ως ανιχνευτή, να μετατρέψουμε το άθροισμα των ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων που παράγονται κατά τη λειτουργία του υπολογιστή σε ηχητικό σήμα και έτσι να το ανιχνεύσουμε.

Ανάλογα, μέσω του ηλεκτροεγκεφαλογράφου είναι δυνατό να μετατρέψουμε τις μεταβολές του ηλεκτρομαγνητικού πεδίου του εγκεφάλου σε οπτικό σήμα και να το μελετήσουμε. Φυσικά στην περίπτωση του ΗΕΓ ο ανιχνευτής μας, (σε αντίθεση με το ραδιοφωνάκι του παραδείγματος μας) βρίσκεται σε επαφή (μέσω ηλεκτροδίων) με την επιφάνεια από την οποία καταγράφουμε το ΗΕΓ.Στην περίπτωση όμως του ΜΕΓ η αναλογία του παραδείγματός μας προς την πραγματικότητα γίνεται πληρέστερη αφού το μαγνητικό πεδίο του εγκεφάλου επίσης μετριέται σε κάποια απόσταση (συνήθως 3mm) από την κεφαλή (για την αποφυγή παρασίτων λόγω κραδασμών) και ανιχνεύεται με τη βοήθεια ειδικής κεραίας.

Το 1848 έχει μείνει στην ιστορία των βιολογικών επιστημών ως η χρονιά κατά την οποία τέσσερις μετέπειτα διάσημοι βιολόγοι, ο Helmoltz, o Du Bois Reymond, o von Brucke, διατύπωσαν το περίφημο μανιφέστο για την «ερμηνευτική ιεράρχηση των επιστημών» (explanatory hierarchy of sciences). Στόχος τους ήταν να απαλλάξουν τη βιολογία από τον εναγκαλισμό του βιταλισμού (vitalism), δηλαδή της ιδέας ότι τα φαινόμενα της ζώσας ύλης οφείλονται σε κάποια ανεξιχνίαστη «ζωική δύναμη» η οποία δεν υπόκειται στις αναλυτικές μεθόδους. Κάθε πρόοδος στις βιολογικές επιστήμες στα εκατόν σαράντα χρόνια που πέρασαν από τότε, οφείλεται κατ΄ αρχήν στην εγκατάλειψη του βιταλισμού. Στην περίπτωση της μελέτης του εγκεφάλου όμως οι συνέπειες από το τολμηρό αυτό διανοητικό ξέσπασμα ήταν καταλυτικές. Πράγματι, αποδεικνύεται εύκολα ότι η εξέλιξη των ιδεών μας για το πώς λειτουργεί ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι συνυφασμένη από τότε, με την παράλληλη πρόοδο στον τομέα της τεχνολογίας. Ο ισχυρισμός αυτός δεν αφορά μόνο στην εισαγωγή νέων τεχνολογιών(η οποία επέτρεψε τη λεπτομερέστερη μελέτη του εγκεφάλου) αλλά κυρίως, στον τρόπο με τον οποίο διαμορφώνεται η ίδια η γνώση μας και η επιστημονική μας σκέψη. Αξίζει να θυμηθούμε π.χ. ότι η έννοια πως ο εγκέφαλος αποτελείται από εξειδικευμένα κέντρα αποφάσεων τα οποία βρίσκονται σε διαρκή επικοινωνία μεταξύ τους γεννήθηκε μετά την ανακάλυψη του τηλέγραφου. Πιο πρόσφατα, στη δεκαετία του 1960, η ολογραφία, (δηλαδή η χρησιμοποίηση ακτινών laser για την «τρισδιάστατη» απεικόνιση αντικειμένων), έγινε η αφορμή για τη διατύπωση μιας ολόκληρης σειράς υποθέσεων που πρότειναν ότι η εξωτερική πραγματικότητα κωδικοποιείται στη μνήμη μας ως «κροσσοί συμβολής» της «συγχρονισμένης νευρωνικής δραστηριότητας» του εγκεφάλου. Σήμερα η πληροφορική, η κατ΄ εξοχήν δηλαδή τεχνολογία της γνώσης, που αναπτύσσεται μέσα από διεργασίες που συμβαίνουν στον ανθρώπινο εγκέφαλο. Ταυτόχρονα, όμως μας προσφέρει άφθονα παραδείγματα που μας βοηθούν να τα κατανοήσουμε πως καταφέρνει ο εγκέφαλος μας να σκέφτεται.

Όταν ένας εγκέφαλος συνδιαλέγεται με έναν άλλο, η επικοινωνία μεταξύ τους γίνεται μέσω ενός ιδιαίτερα πολύπλοκου αλλά  ταυτόχρονα πλούσιου και ευέλικτου πρωτόκολλου επικοινωνίας. Ο συνδυασμός «αισθητήρια όργανα – μυϊκό σύστημα» προσφέρει τους απαραίτητους διαύλους επικοινωνίας μεταξύ των δύο εγκεφάλων, ενώ οι πληροφορίες που ανταλλάσσονται είναι κωδικοποιημένες σε ιδιαίτερα «πολύπλοκους» κώδικες όπως π.χ. στην φυσική μας γλώσσα ή τις άλλες μορφές ανθρώπινης έκφρασης δηλαδή τη μουσική, το χορό κ.λπ. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι χρησιμοποιούμε αυτό το πρωτόκολλο επικοινωνίας εδώ και εκατομμύρια χρόνια, οι γνώσεις μας σχετικά με την δομή του ή τη λειτουργία του δεν ξεπερνούν τα επίπεδο του στοιχειώδους. Για παράδειγμα, είμαστε – συνήθως – σε θέση να ερμηνεύσουμε ένα «κλείσιμο του ματιού» που απευθύνεται σε μας.

Όμως μας είναι σχεδόν αδύνατο να συντάξουμε μία «γραμματική» για το πώς και το πότε χρησιμοποιούμε αυτή τη μέθοδο επικοινωνίας. Έτσι, όταν ένας εγκέφαλος ερευνά έναν άλλο, όπως π.χ. συμβαίνει όταν καταφεύγουμε στο νευρολόγο για κάποιο ιστορικό μας πρόβλημα ή όταν ένας νευροφυσιολόγος πειραματίζεται πάνω στον εγκέφαλο ενός αρουραίου, ο εγκέφαλος – εξεταστής προσφεύγει συνήθως, σε παραμέτρους της λειτουργίας του εξεταζομένου εγκεφάλου οι οποίες παρά το γεγονός ότι παρέχουν σχετικά λίγες πληροφορίες στον εξεταστή, είναι ωστόσο ευκολότερο να αναλυθούν με τις αναλυτικές μεθόδους που έχουμε στη διάθεση μας.

Τέτοιες παράμετροι είναι η ηλεκτρική και η μαγνητική δραστηριότητα του εγκεφάλου, οι οποίες καταγράφονται ως το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (ΗΕΓ) και το μαγνητοεγκεφαλογράφημα (ΜΕΓ) αντίστοιχα. Και στις δύο περιπτώσεις οι παράμετροι αυτές δεν αποτελούν παρά την διακύμανση μιας φυσικής ποσότητας. Αυτή είναι είτε η διαφορά του ηλεκτρικού δυναμικού ενός σημείου της κεφαλής από ένα σημείο του σώματος στην πρώτη περίπτωση είτε η ένταση του μαγνητικού πεδίου που εκπέμπεται από κάποιο σημείο του εγκεφάλου στη δεύτερη περίπτωση. Οπωσδήποτε και οι δύο αυτές φυσικές ποσότητες παρέχουν στον εξεταστή πολύ λιγότερες πληροφορίες ανά μονάδα χρόνου απ ότι ο προφορικός π.χ. λόγος. Όμως τόσο το ΗΕΓ όσο και το ΜΕΓ μπορούν να αναλυθούν αντικειμενικά σε αντίθεση με τον προφορικό λόγο του οποίου η ερμηνεία είναι υποκειμενική υπό την έννοια ότι εν μέρει εξαρτάται από τον ακροατή. Ακόμα η ερμηνεία τόσο του ΗΕΓ όσο και του ΜΕΓ μπορεί να γίνει με βάση πολύ λιγότερα κριτήρια από αυτά που απαιτούνται για την ερμηνεία του προφορικού λόγου ενώ τα αποτελέσματα της ανάλυσης τους αναφέρονται σε κάποια φυσιολογική διεργασία, έχουν δηλαδή ένα αποκλειστικά φυσικό υπόστρωμα.

Στον 21ο αιώνα, η Κοινωνία της Πληροφορίας δημιουργεί νέα δεδομένα και νέες ευκαιρίες για ανάπτυξη, ευημερία και ποιότητα ζωής.  Η ανάπτυξή της βασίζεται στη ραγδαία εξέλιξη των Τεχνολογιών Πληροφορική; και Επικοινωνιών . Οι τεχνολογίες αυτές αποτελούν ουσιαστικό εργαλείο για ανοιχτή και αποτελεσματική διακυβέρνηση και για την παροχή βελτιωμένων υπηρεσιών στον πολίτη. Παράλληλα δημιουργούν μία νέα οικονομία βασισμένη στη γνώση, και αναβαθμίζουν το ρόλο του ανθρώπινου δυναμικού.  Στην ανάπτυξη της Κοινωνία της Πληροφορίας κύριο ρόλο θα διαδραματίσει ο ιδιωτικός τομέας και οι μηχανισμοί της αγοράς. O ρόλος του κράτους παραμένει σημαντικός αλλά επικεντρώνεται στην προώθηση προσαρμογών στην οικονομία και την κοινωνία, στην παροχή υπηρεσιών στους πολίτες , στην επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό, καθώς και στη διαφύλαξη των δικαιωμάτων των πολιτών στην ψηφιακή εποχή.  Καθοριστικό ρόλο στην επιτυχημένη εφαρμογή της Κοινωνίαq της Πληροφορίας θα διαδραματίσουν, επίσης, νέοι τρόποι συνεργασίας δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, καθώς και η συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών στη διαμόρφωση της .Η Κοινωνία της Πληροφορίας είναι πρωταρχικά κοινωνία της γνώσης και της ανάπτυξη του ανθρώπινου κεφαλαίου και αποτελεί κεντρικό άξονα μιας στρατηγικής παρεμβάσεων. Η ίδια η φύση των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών, με τις δυνατότητες ανάπτυξης σε μικρή κλίμακα, και την έμφαση στην γνώση, την ευρηματικότητα και την προσαρμοστικότητα, προσφέρει την ευκαιρία για ξεπέρασμα των σημερινών αδυναμιών. Χρειάζεται, όμως, ένα συγκροτημένο και ευέλικτο πλέγμα πρωτοβουλιών, το οποίο να προσφέρει κίνητρα και να δημιουργεί το κατάλληλο ρυθμιστικό πλαίσιο. Με δεδομένη τη γενικότερη αυτή σημασία που αποκτά στις παρούσες συνθήκες η εισαγωγή των τεχνολογιών της πληροφορικής και των επικοινωνιών στον τομέα της Υγείας, είναι ιδιαίτερα σημαντικό διότι όλο και περισσότερο θα ενσωματώνει τεχνολογίες της πληροφορικής ,των τηλεπικοινωνιών , και της Ιατρικής τεχνολογίας με στόχο την αποτελεσματικότερη παροχή υψηλού επιπέδου υπηρεσιών υγείας σε κάθε πολίτη, οποτεδήποτε και οπουδήποτε.

Οι πιο σημαντικές τάσεις στο χώρο της υγείας που επηρεάζουν την αυξανόμενη ζήτηση υπηρεσιών υγείας είναι:

• Περισσότερες χρόνιες (π.χ. κάρδιο-αγγειακές παθήσεις) και degenerative παθήσεις (π.χ. καρκίνος) σαν αποτέλεσμα των σύγχρονων συνηθειών διαβίωσης και διατροφής.
• Η συνεχής εμφάνιση ‘νέων’ παθήσεων.
• Η συνεχώς αυξανόμενη προσδοκία του πολίτη για καλύτερης ποιότητας και άμεσα προσβάσιμες υπηρεσίες υγείας.
• Η ύπαρξη νέας, ακριβής ιατρικής τεχνολογίας, που παράλληλα δημιουργεί μεγαλύτερες δυνατότητες για διαγνωστικές και θεραπευτικές  δράσεις.
• Η αυξανόμενη διάθεση του πολίτη να αναλάβει μεγαλύτερο ρόλο στη διαχείριση της υγείας του, γεγονός που προϋποθέτει την ουσιαστική εκπαίδευσή του σε σχετικά θέματα.

Στον επερχόμενο ανθρωποκεντρικό σχεδιασμό των υπηρεσιών φροντίδας υγείας, οι τεχνολογίες της πληροφορικής και των τηλεπικοινωνιών καλούνται να υποστηρίξουν την επίτευξη των εξής βασικών στόχων:

• Προαγωγή της υγείας και πρόληψη.
• Ενίσχυση της αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας της συνεχούς φροντίδας υγείας όσον αφορά τη διάγνωση, τη θεραπεία και την αποκατάσταση.
• Πρόσβαση από όλους στην πληροφορία και ιατρική γνώση, όπου και αν αυτή βρίσκεται.
• Εγγυημένη πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας από όλους και βελτίωση των υπηρεσιών αυτών.

Οι βασικοί τομείς εφαρμογών των νέων τεχνολογιών της πληροφορικής και των τηλεπικοινωνιών μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σχηματικά σε:

• Ολοκληρωμένα Περιβάλλοντα Φορέων Υγείας, άρα ολοκληρωμένα πληροφοριακά συστήματα. Η έμφαση στον τομέα αυτό είναι σε θέματα λειτουργικότητας πληροφορικών υποδομών, επιλογής προτύπων καθώς και επιβεβαιωμένης χρήσης προτύπων και τεχνολογιών ανοικτών συστημάτων με στόχο τη σταδιακή ανάπτυξη των ολοκληρωμένων πληροφοριακών συστημάτων των φορέων υγείας.
• Υπηρεσίες τηλεϊατρικής και κατ’ οίκον φροντίδας υγείας.
• Υπηρεσίες e–health και υπηρεσίες που επιτρέπουν την αποτελεσματικότερη διαχείριση ασθενειών, είτε από τον ίδιο τον πολίτη (personal health management services) είτε από τους εμπλεκόμενους φορείς και επαγγελματίες υγείας (best practice guidelines, information services, decision support services, etc)  .

Από τα πιο πάνω γίνεται άμεσα κατανοητό ότι η δημιουργία και η εφαρμογή ενός ενιαίου δικτύου υπηρεσιών  υγείας  και πληροφόρησης.

Με την χρήση του δικτύου αυτού οποιαδήποτε υπηρεσία υγείας και πληροφόρησης  που προσφέρεται από μια υγειονομική μονάδα στην Κυπριακή επικράτεια  , καθίσταται διαθέσιμη και προσπελάσιμη σε οποιοδήποτε χρήστη του δικτύου.

Το δίκτυο υπηρεσιών υγείας και πληροφόρησης θα αποτελείται από όλους τους τύπους υγειονομικών μονάδων παροχής φροντίδας υγείας (ιδιωτικούς – κλινικές , διαγνωστικά εργαστήρια , ιδιώτες ιατροί , φαρμακεία – και δημοσίους όπως Νοσοκομεία , Κέντρα Υγείας  , Περιφερειακά Ιατρεία) ,  τους δημοσίους και μη κερδοσκοπικούς  ελεγκτικούς φορείς (Υπουργείο Υγείας , Υπουργείο Οικονομικών ,  Ασφαλιστικούς οργανισμούς κ.λ.π. ) καθώς και τους πολίτες.

Τα ολοκληρωμένα πληροφορικά συστήματα του δικτύου θα είναι εγκατεστημένα στο  Κέντρο Δεδομένων(Data Center)  το οποίο θα είναι  πλήρως εξοπλισμένο και θα διασφαλίζει τη αδιάλειπτη  λειτουργία τους 24 ώρες το 24ωρο , 365 ημέρες το χρόνο.

Οι χρήστες του δικτύου αυτού θα έχουν πρόσβαση στο αναγκαίο λογισμικό με την χρήση ενός web browser (Internet Explorer , Netscape Communicator ,Firefox  κ.ά.) μέσω γρήγορων τηλεπικοινωνιακών γραμμών ADSL.

Η ωφέλεια η οποία θα προκύψει θα είναι

1. Για τους επαγγελματίες υγείας : Θα διαθέτουν σύγχρονα εργαλεία έτσι ώστε να είναι δυνατή η παροχή ποιοτικών υπηρεσιών προς τους πολίτες, θα προάγεται η επιστημονική έρευνα αξιοποιώντας τα κλινικά και εργαστηριακά δεδομένα , θα προάγεται η συνεχιζόμενη εκπαίδευση τους
2. Οι διοικητές των μονάδων υγείας: θα έχουν τα κατάλληλα εργαλεία και δεδομένα για να διαχειρίζονται την καλή λειτουργία των υγειονομικών μονάδων τους ικανοποιώντας έγκαιρα  τις ανάγκες λειτουργίας  τους ,εντός ορισμένου προϋπολογισμού. Θα διαθέτουν τα κατάλληλα και απαραίτητα δεδομένα για την κατάρτιση των ετήσιων επιχειρηματικών σχεδίων. Θα διαθέτουν δείκτες κάθε τύπου για την παρακολούθηση της λειτουργίας, απόδοσης, οικονομικής κατάστασης ,κ.λ.π.
3. Οι προμηθευτές υγειονομικών μονάδων: Θα έχουν την δυνατότητα να λαμβάνουν τις παραγγελίες ηλεκτρονικά και να συμμετέχουν μέσω του δικτύου στις συγκεντρωτικές προμήθειες
4. Η πολιτεία: Θα διαθέτει τα κατάλληλα δεδομένα για την παραγωγή και εφαρμογή πολιτικών υγείας αφενός και αφετέρου θα τις δίνεται η δυνατότητα να μειώνει το κόστος των παρεχομένων υπηρεσιών με ταυτόχρονη και συνεχή ποιοτική αναβάθμιση τους. Θα έχει την δυνατότητα της αξιοποίησης των επενδυμένων κεφαλαίων στην υγεία .Θα παρέχει ίσες ευκαιρίες για πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας σε όλους τους πολίτες της Κυπριακής επικράτειας . Θα της δοθεί η δυνατότητα να υποστηρίξει τους πάσχοντες με χρόνιες και σπάνιες παθήσεις μέσω της τεχνολογίας του δικτύου. Θα βάλει την βάση πάνω στην οποία θα εφαρμοστεί άμεσα το ΓΕΣΥ
5. Οι πολίτες: θα έχουν την δυνατότητα να χρησιμοποιούν ηλεκτρονικές υπηρεσίες υγείας αφενός και αφετέρου να πληροφορούνται για την υγείας τους , για την ασθένεια τους , για τις εξελίξεις στην τεχνολογία της υγείας , την βιοτεχνολογίας. Πληροφορημένοι πολίτες ασκούν το δικαίωμα για την υγεία τους δηλαδή για την ίδια την ζωή τους.
6. στον ΕΟΠΥΥ να έχει τη δυνατότητα του ελέγχου τόσο της παρεχόμενης ποιότητας υγειονομικών υπηρεσιών όσο και το κόστος τους. Έτσι θα μπορεί έγκυρα και έγκαιρα να συμβάλλεται με τους οργανισμούς υγείας εκείνους , οι οποίοι θα είναι σύμφωνοι με τις αρχές του οργανισμού αφενός και αφετέρου να αξιοποιεί αποδοτικά τα κεφάλαια των κοινωνικών εταίρων .
7. Όλοι οι εμπλεκόμενοι στην υγεία θα έχουν την δυνατότητα να χρησιμοποιούν υπηρεσίες και να πληροφορούνται σε θέματα υγείας που τους αφορούν.

Σήμερα διαθέτουμε πολύ επαρκείς τεχνολογικές εξελίξεις και υψηλού επιπέδου γνώση, με τα οποία είναι δυνατόν να ωφεληθούν μεγάλα τμήματα του πληθυσμού της χώρας. Υπάρχει όμως ένα μεγάλο χάσμα ανάμεσα στην διαθέσιμη γνώση και στην εφαρμογή της, που αντικατοπτρίζει το πρόβλημα με μεγάλη πολιτική και οικονομική διάσταση.

Η εφαρμογή της διαθέσιμης γνώσης θα μας επιτρέψει, την βελτίωση της καθημερινής ζωής των πολιτών , κάνοντας την λιγότερη τεταμένη και περισσότερο υγιεινή. Εκείνο που απουσιάζει είναι το κίνητρο και η ώθηση, τα οποία θα δώσουν το έναυσμα για ωφέλεια στην Δημόσια και προληπτική υγεία.

Με την ανάπτυξη της βίο-ιατρικής τεχνολογίας εκτός από τις πολλαπλές ωφέλειες που είχε η Ιατρική επιστήμη , δημιούργησε μεγάλο όγκο δεδομένων, δεδομένα διαφορετικών τύπων (εικόνα ,σήμα ,κείμενο ,χαρακτήρες, αριθμοί).Η ανάγκη που δημιουργήθηκε και μέχρι σήμερα υπάρχει είναι  η διαχείριση του μεγάλου όγκου δεδομένων , η οργανωμένη αποθήκευση τους σε βάσεις δεδομένων, η αξιοποίηση των δεδομένων αυτών (χάρτης υγείας , δείκτες απόδοσης , νοσολογικές βάσεις δεδομένων , επιδημιολογικές βάσεις δεδομένων , δημόσιας υγείας βάσεις δεδομένων κ.λ.π), η ανάλυση δεδομένων και η παραγωγή γνώσης.Πρωταρχικό καθήκον των κυβερνήσεων και των μετόχων ιδιωτικών νοσηλευτικών ιδρυμάτων είναι να δημιουργήσουν και να παρέχουν στους γιατρούς και στους επαγγελματίες υγείας τα κατάλληλα εργαλεία ώστε να είναι δυνατή η έρευνα και θεραπεία των ασθενειών με ταυτόχρονη μείωση του κόστους τους.Για να γίνει αυτό θα πρέπει να υιοθετηθεί στρατηγικά η εφαρμογή του ehealth στην υγεία  του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και όχι η αποσπασματική και η μη  ολοκληρωμένη εφαρμογή του και ιδιαίτερα από άτομα τα οποία δεν έχουν τις απαραίτητες γνώσεις και προϋποθέσεις.

Τι είναι το ehealth;

Είναι η χρήση αξιόπιστων  υγειονομικών δεδομένων και πληροφοριών , τον σωστό χρόνο , στο σωστό μέρος , μέσω της τεχνολογίας των επικοινωνιών και της τεχνολογίας της πληροφορικής της υγείας , με σκοπό την βελτίωση της λειτουργίας των υγειονομικών συστημάτων και την ποιοτική αναβάθμιση της υγείας των πολιτών

Ενδεικτικά αναφέρουμε  τους ορισμούς από διεθνείς οργανισμούς

1. e-Health is defined as: “electronic information and interactions connecting people and communities to health services.” Ministry of Health NZ
2. e-health is an emerging field in the intersection of medical informatics, public health and business, referring to health services and information delivered or enhanced through the Internet and related technologies. In a broader sense, the term characterizes not only a technical development, but also a state-of-mind, a way of thinking, an attitude, and a commitment for networked, thinking, to improve health care locally, regionally, and worldwide by using information and communication technology. eHealth working Group

Πώς επιτυγχάνετε;

Με την  δημιουργία ενός ενιαίου ηλεκτρονικού  δικτύου παροχής υπηρεσιών και πληροφόρησης μεταξύ των Υγειονομικών Μονάδων του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα

Τι σημαίνει αυτό;

Η σύνδεση όλων των τύπων υγειονομικών μονάδων (Νοσοκομεία, Κλινικές , Ιατρείων κ.λ.π) μέσω της τεχνολογίας των επικοινωνιών και η αρχειοθέτηση όλων των δεδομένων που αφορούν τον Ιατρικό φάκελο του ασθενή , την λειτουργία των υγειονομικών μονάδων, των προγραμμάτων προληπτικής ιατρικής , της δημόσιας υγείας , των νοσολογικών βάσεων δεδομένων , των επιδημιολογικών βάσεων δεδομένων.

Η εφαρμογή της   θα ήταν μια δεύτερη επανάσταση μετά την επανάσταση της βίο-ιατρικής τεχνολογίας και θα παρείχε πολλαπλές και πολλή-επίπεδες ωφέλειες στην παροχή υγειονομικών υπηρεσιών εξυπηρετώντας την πιο πάνω περιγραφόμενη διαχρονική ανάγκη και ιδιαίτερα την δυνατότητα-εργαλείο προς τους γιατρούς και τους υπόλοιπους επαγγελματίες υγείας  της διάγνωσης μέσω της πληροφορίας από τις ιατρικές βάσεις δεδομένων.

Ο γιατρός αποτελεί και θα αποτελεί για τους επόμενους αιώνες βασικό και καθοριστικό παράγοντα για την διάγνωση και θεραπεία των ασθενειών  , ανεξάρτητα με την πρόοδο και εξέλιξη της τεχνολογίας και των επιστημών.

Εκείνο που χρειαζόμαστε είναι όχι την αντικατάσταση των γιατρών και των υπόλοιπων επαγγελματιών υγείας με «έμπειρα συστήματα που θα τους αντικαθιστούν επάξια » , αλλά εργαλεία κατάλληλα που τους βοηθούν στην καθημερινή αντιμετώπιση περιστατικών , στην προώθηση της μελέτης και της έρευνας και στην συνεχή τους εκπαίδευση.

Επίσης θα αποτελεί σημαντικό εργαλείο για την εφαρμογή των τωρινών μεταρρυθμίσεων στην υγεία (ΓΕΣΥ) αλλά και των μελλοντικών  μεταρρυθμίσεων αφού τα πάντα στο μέλλον θα περιστρέφονται γύρω από τις νέες τεχνολογίες και ιδιαίτερα από την Ιατρική τεχνολογία , όπου το ehealth project θα αποτελέσει βασική και διαχρονική πλατφόρμα η οποία θα τις απορροφά και θα τις ενσωματώνει.

• Θα δίνεται συνεχώς η δυνατότητα για την ανάπτυξη νέων εφαρμογών για την προστασία της υγείας των πολιτών βασισμένες στις νέες τεχνολογίες.
• Θα αναπτυχθεί και θα διευρυνθεί το επίπεδο της υγειονομικής έρευνας και ανάλυσης των υγειονομικών δεδομένων με ταυτόχρονή μείωση του κόστους της .
• Θα αναπτυχθεί η συνεχιζόμενη εκπαίδευση και κατάρτιση όλων των επαγγελματιών της υγείας μέσω της αξιοποίησης των υγειονομικών δεδομένων
• Θα συμβάλει καθοριστικά στην ανάπτυξη της δημόσιας υγείας απεικονίζοντας υγειονομικά δεδομένα σε χάρτες υγείας  και συσχετίζοντας τα με τις καθημερινές δραστηριότητες των πολιτών η άλλων παραγόντων .
• Θα είναι δυνατή η συνεχής ποιοτική αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας με ταυτόχρονη μείωση τους κόστους τους

Με το ehealth project θα ενσωματωθούν όλες οι υφιστάμενες εφαρμογές , μετά από αξιολόγηση , αλλά και οι μελλοντικές.

Π.χ, Η ανάπτυξη ενός σύγχρονου συστήματος μεταφοράς  Ιατρικής εικόνας  θα ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρον αλλά δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει αποδοτικά διότι θα του έλειπαν τα  ιατρικά δεδομένα του ηλεκτρονικού ιατρικού φακέλου.

Η εφαρμογή άμεσα της διαθέσιμης γνώσης θα μας επιτρέψει, την βελτίωση της καθημερινής ζωής των πολιτών της χώρας , κάνοντας την λιγότερη τεταμένη και περισσότερο υγιεινή.

Η πολιτεία να διαθέτει τα κατάλληλα δεδομένα για την παραγωγή και εφαρμογή πολιτικών υγείας αφενός και αφετέρου να μειώνει το κόστος των παρεχομένων υπηρεσιών με ταυτόχρονη και συνεχή ποιοτική αναβάθμιση τους.

Οι πολίτες θα έχουν την δυνατότητα να χρησιμοποιούν ηλεκτρονικές υπηρεσίες υγείας αφενός και αφετέρου να πληροφορούνται για την υγείας τους , για την ασθένεια τους , για τις εξελίξεις στην τεχνολογία της υγείας , την βιοτεχνολογίας.

Πληροφορημένοι πολίτες ασκούν το δικαίωμα για την υγεία τους δηλαδή για την ίδια την ζωή τους

Οι επαγγελματίες υγείας θα έχουν την δυνατότητα ,εκτός των άλλων , και τα δεδομένα  της προώθησης της έρευνας και της συνεχούς εκπαίδευσης τους

Οι διοικητές των μονάδων υγείας θα έχουν τα κατάλληλα εργαλεία και δεδομένα να διαχειρίζονται την καλή λειτουργία των υγειονομικών μονάδων τους ικανοποιώντας έγκαιρα  τις ανάγκες λειτουργίας  τους ,εντός ορισμένου προϋπολογισμού

Όλοι οι εμπλεκόμενοι στην υγεία θα έχουν την δυνατότητα να χρησιμοποιούν υπηρεσίες και να πληροφορούνται σε θέματα υγείας που τους αφορούν.

Όλα αυτά και πολλά αλλά ακόμα θα έχουν σαν αποτέλεσμα την προάσπιση , βελτίωση και αποκατάσταση της υγείας μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού της χώρας  και όχι μόνο.

Και μία ζωή να σωθεί αξίζει να διαθέσουμε τα πάντα για να το πετύχουμε και να πάψουμε να λειτουργούμε όλοι οι εμπλεκόμενοι στην υγεία (κυβερνήσεις , ιδιοκτήτες νοσηλευτικών μονάδων, Ιατροί , Επαγγελματίες υγείας ,Ερευνητές κ.λ.π) με τα παλιά μοντέλα , αλλά απλά να ανταποκριθούμε  στην αναγκαιότητα  για την αλλαγή μοντέλου στην υγεία μέσω της συνολικής και όχι αποσπασματικής αξιοποίησης των